خصوصیات کمی و ویژگی های رویشگاهی توده های طبیعی زالزالک زرد (crataegus azaralus l.) دراستان آذربایجان غربی

گونه های چوبی چند منظوره در جنگل های زاگرس نقش تعیین کننده ای در چرخه اقتصاد خانوارهای جنگل نشین دارند. جنس زالزالک با گونه های متعدد در این رویشگاه از نظر تولید میوه مورد توجه ساکنین محلی بوده است. در این بررسی هشت رویشگاه زالزالک زرد و سایر گونه های زالزالک در استان آذربایجان غربی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. در هر رویشگاه 5-3 قطعه نمونه دایره ای به مساحت 10 آر به صورت انتخابی برداشت گردید. در داخل قطعات نمونه ویژگی های کمی و کیفی پایه های زالزالک و گونه های همراه مورد ارزیابی قرار گرفت. در مجموع 10 نمونه خاک از رویشگاه های مورد مطالعه برداشت و مورد تجزیه و تحلیل واقع گردید. نتایج این تحقیق نشان داد، مهمترین فاکتورهای موثر خاک بر پراکنش رویشگاه های زالزالک عبارتند از: اسیدیته، کربن آلی، نیتروژن کل و رس خاک. بطور کلی خاک رویشگاه-های مورد مطالعه جزء خاک های قلیایی با بافت درشت تا متوسط قرار می گیرند. کمترین میزان اسیدیته خاک در رویشگاه باوان (04/7) و بیشترین میزان آن در رویشگاه سلطان یعقوب (71/7) بوده است. از نظر درصد مقدار کربن آلی و نیتروژن کل کمترین مقدار در رویشگاه میرآباد2 (%73/1، %17/.) و بیشترین مقدار در رویشگاه پردانان (%26/6، %63/.) است. با جنوبی تر شدن جهت و افزایش اسیدیته و رس خاک، گونه هایی مانند زالزالک زرد و به مقدار کمی گلابی ظاهر می شوند. همچنین هرچقدر به سمت جهت های شمالی حرکت می کنیم و شرایط رویشگاهی از جهت حاصلخیزی خاک بهتر می شود، سایر گونه های زالزالک به همراه گونه هایی مانند سیب، بلوط، بید، زبان گنجشک و نارون ظاهر می شوند. بر اساس تجزیه واریانس و آزمون دانکن انجام شده، مشخصه های میانگین قطر برابر سینه، میانگین سطح مقطع برابر سینه و میانگین سطح تاج جست گروه ها در رویشگاه های مورد مطالعه اختلاف معنی داری دارند (%5=?). رویشگاه قلاتیان (48/17 سانتیمتر) دارای بیشترین قطر برابر سینه و رویشگاه دره شهدا (57/6 سانتیمتر) دارای کمترین قطر برابر سینه می باشد. رویشگاه های میرآباد2 (72/422 سانتیمتر مربع)، قلاتیان (08/351 سانتیمتر مربع) و پردانان (02/348 سانتیمتر مربع) بیشترین میانگین سطح مقطع برابر سینه و رویشگاه های دره شهدا (42/70 سانتیمتر مربع) و شیوه مردان (85/95 سانتیمتر مربع) دارای کمترین میانگین سطح مقطع برابر سینه می باشد. بررسی میانگین سطح تاج جست گروه ها در رویشگاه های مورد مطالعه نشان می دهد که رویشگاه میرآباد2 (13/21 متر مربع) بیشترین و رویشگاه های دره شهدا (49/4 متر مربع)، سلطان یعقوب (67/4 متر مربع) و شیوه مردان (25/6) کمترین میانگین سطح تاج جست گروه را دارا می باشند. از نظر میانگین ارتفاع بیشترین مقدار به رویشگاه های قلاتیان (71/8 متر) و پردانان (53/8 متر) و کمترین مقدار به رویشگاه های دره شهدا (33/3 متر) و سلطان یعقوب (69/3 متر) اختصاص دارد (%5=?).